Info-Broschüre Erinnerung verbindet Oder-Warthe

Wspólna historyczna przestrzeń kul- turowa definiowana jest przez histo- rię i dziedzictwo kulturowe regionu Odry i Warty z okresu przed rokiem 1933. Istotne jest przy tym, że od mo- mentu zasiedlenia do 1945 r. region ten prawie nigdy nie był oddzielony granicami państwowymi (np. Mar- chia Elektorska, Nowa Marchia, Zie- mia Lubuska, Brandenburgia). Liczne miejsca pamięci stanowią dziś, po obu stronach granicy wspól- ne dziedzictwo historyczne i kulturo- we. Stanowią one przede wszystkim wgląd w życie codzienne i kulturę obszaru wiejskiego lub upamiętnia- ją ważne wydarzenia i osobistości. Należą do nich zakony rycerskie, ta- kie jak Zakon Templariuszy czy Za- kon Joannitów, które zakładały wio- ski po obu stronach Odry, budowały zamki, pałace i kościoły oraz upra- wiały ziemię. Przez wieki zapew- niały one pracę i rozwijały służbę zdrowia. Nowy transgraniczny szlak krajoznawczy w regionie nazwany został „Śladami Joannitów“ i jest im poświęcony. Osuszenie mokradeł i bagien Odry i Warty za czasów króla pruskiego Fryderyka II jest jednym z technicz- nych i planistycznych arcydzieł XVIII wieku. Położyło ono ważny funda- ment pod rozwój gospodarczy re- gionu. Zawsze żeglowne, sztuczne szlaki żeglugowe, takie jak kanał Odra-Szprewa, rekultywacja i za- siedlenie Łęg Warciańskich („Nowa Amerika“) na powierzchni ok. 250 km² i wreszcie połączenie z koleją żelazną i miejską umożliwiły dalszy szybki, przemysłowy rozwój regionu Odry i Warty. Przełomowe wynalazki (np. w ochronie przeciwpożarowej), nowe technologie (maszyny rolnicze, pie- ce wapienne), nowe przemysłowe procesy produkcyjne lub reformy w rolnictwie i gospodarce wodnej odcisnęły trwałe piętno na regio- nie. Swoje dziedzictwo rozwijały tu także znane osobistości i artyści, jak Walther Rathenau, Heinrich von Kleist, Theodor Fontane, Adelbert von Chamisso czy Albrecht Daniel Thaer. Z konfliktów zbrojnych i zagrożeń wielu epok zachowały się w re- gionie słowiańskie wały obronne, ruiny zamków, historyczne pola bi- tewne i współczesne zabytki forty- fikacyjne, w tym pruski system for- tyfikacji Kostzyn (niem. Küstrin) czy grodzisko Santok (Zantoch). Wojna trzydziestoletnia, wojna siedmiolet- nia, wojny napoleońskie, podboje i okupacje, a częściowo także I Woj- na Światowa przyniosły regionowi Odry i Warty wiele cierpienia i znisz- czenia. W odpowiedzi na potrzeby wojska rozwinęły się jednak całe gałęzie przemysłu, takie jak cegielnie i od- lewnie armat, a także charaktery- styczna infrastruktura transportowa. Po obu stronach granicy muzea (np. w Bad Freienwalde lub Międzyrze- czu), kamienie pamiątkowe i różno- rodne miejsca pamięci pozwalają przypomnieć sobie pasjonującą hi- storię regionu. Świadectwa arche- ologiczne, konteksty historyczne, broń i eksponaty wojskowo-tech- niczne ilustrują obszar napięć mię- dzy ludnością, rodami szlacheckimi i narodowościami w tym regionie. Dziś nie jest oczywistym fakt, że historia regionalna jest uznawa- na, zachowywana, przedstawiana i przeżywana jako historia wspól- na. Przesunięcie Polski na zachód w 1945 roku (patrz Obszar prze- znaczenia) doprowadziło do wypę- dzenia lub przymusowej migracji całych grup ludności z terenów na wschód od Odry, a tym samym do Wspólna historyczna przestrzeń kulturowa