Info-Broschüre Erinnerung verbindet Oder-Warthe

Obszar przeznaczenia obejmuje okres narodowego socjalizmu od 1933 do 1945 r., łącznie z okresem powojennym i reorganizacji do ok. 1947 r. Ten historycznie bardzo krót- ki okres był dla regionu Odry i Warty brutalnie brzemienny w skutki i pod wieloma względami odcisnął na nim trwałe piętno. Początki dyktatury nazistowskiej, jak wszędzie wNiemczech, przebiegały stopniowo i towarzyszyły im nadzie- je i euforia wśród szerokich mas. Przeciwnicy reżimu byli stosunkowo wcześnie prześladowani i więzieni, np. w jednym z pierwszych w historii obozów karnych i koncentracyjnych w Słońsku (niem. Sonnenburg). Równolegle powstawała infrastruk- tura machiny wojennej oraz sieć obozów pracy i zagłady, kontrolo- wana w tym przypadku przez admi- nistrację okręgową we Frankfurcie nad Odrą. Dziś miejsca pamięci w byłych wię- zieniach i obozach informują o Holo- kauście, niesprawiedliwości i samo- woli w regionie oraz przedstawiają historie niezliczonych ofiar. Należy do nich m.in . pomnik euta- nazji upamiętniający ponad 10 tys. osób niepełnosprawnych w Między- rzeczu-Obrzycach (niem. Meseritz- -Obrawalde), czy muzeum martyro- logii alianckich jeńców wojennych Stalag Luft III C w Żaganiu, ze słynną próbą ucieczki, która stała się in- spiracją do filmu „Wielka ucieczka” (niem. „Gesprengte Ktten”). Ofensywa Armii Czerwonej i jej so- juszników ze wschodu w kierunku Berlina, w styczniu 1945 r. ściągnę- ła realną i wyniszczającą wojnę do regionu Odry i Warty. Stał się on sceną wydarzeń wojennych, które w tak skomasowanej formie można znaleźć jeszcze tylko w kilku innych regionach w całej Europie. Należą do nich na przykład: - masakra w obozie koncentra- cyjnym Słońsk (Sonnenburg) w noc przed jego wyzwoleniem 31 stycznia 1945 r., upamiętniona dziś przez Muzeum Martyrologii w Słońsku, - 56-dniowe oblężenie i całkowi- te zniszczenie starego miasta i twierdzy Kostrzyn (niem. Küstrin) na przełomie lutego i marca 1945 roku, upamiętnione dziś w nie- zmienionej formie przez „Pompeje nad Odrą” w Kostrzynie nad Odrą - bitwa na Wzgórzach Seelow- skich w dniach 16-19 kwietnia 1945 r. jako jedna z największych bitew na ziemiach niemieckich, która jako ostatnie przeciwsta- wienie się klęsce hitlerowskich Niemiec spowodowała śmierć ponad 45 000 ludzi, upamiętnio- na dziś przez Pomnik na Wzgó- rzach Seelowskich. Ponad 30 miejsc pamięci na obsza- rze przeznaczenia poświęconych jest znaczącym bitwom, grobom wo- jennym, systemom bunkrów, wałom obronnym lub miejscom uzbrojenia z okresu II Wojny Światowej. Wraz z klęską hitlerowskich Niemiec i zakończeniem II Wojny Światowej w Europie rozpoczęła się daleko idąca reorganizacja regionu Odry i Warty. Zwycięskie mocarstwa stworzyły ostatecznie nowy podział terytorial- ny w Europie, czemu towarzyszy- ła głęboka reorganizacja regionu Odry i Warty. Polska została prze- sunięta o około 150 km na zachód, aby dać Związkowi Radzieckiemu więcej przestrzeni. Od tego cza- su nowa polsko-niemiecka granica państwowa znajdowała się na linii Odry i Nysy i przebiegała właśnie przez region Odry-Warty. Według Stalina Polska miała stać się państwem komunistycznym i krajem Przestrzeń dramatycznych losów