Przewodnik turystyczny "Pamięć łączy w regione nad Odrą i Wartą"

29 Wspólna H i storyczna Prz e strz eń Kulturowa Wspólna H i storyczna Prz e strz eń Kulturowa 1648 r. pokojem westfalskim po licz- nych sporach terytorialnych. Zakończyło to nie tylko erę wojen religijnych, ale także uniwersalną władzę papieża i cesarza. W trakcie wojny miliony ludzi cierpiały z po- wodu głodu i epidemii. Około pięciu milionów ludzi straciło życie. Region nad Odrą i Wartą zna- jdował się w strefie przemarszów wojsk i pod wpływem działań wojen- nych. Oprócz wojsk cesarskich, również szwedzkie oddziały ciągnęły przez kraj, plądrując i grabiąc. Lud- ność Nowej Marchii musiała pokryć koszty stacjonowania wojsk podczas szwedzkiej okupacji płacąc kontry- bucję. Na przestrzeni wieków region nad Odrą i Wartą był wielokrotnie areną konfliktów zbrojnych między zmienia- jącymi się stronami, które chciały potwierdzić lub poszerzyć swoje terytoria. Do dziś pomniki przypomi- nają te tragiczne rozdziały w historii regionu. Bitwa pod Cedynią ( 972 ) Miejsce bitwy i jej znaczenie są nadal przedmiotem kontrowersji wśród polskich historyków. Polski historyk Gerard Labuda upatruje początków państwa polskiego w zwycięskiej bitwie pod »Cidini«. W 972 roku woj- ska piastowskiego księcia Mieszka I walczyły tu z siłami margrabiego Oprócz decydującej bitwy pod Wittstock jesienią 1636 roku, do historii przeszła również bitwa pod Frankfurtem nad Odrą w kwietniu 1631 roku. Wojska Świętego Cesarstwa Rzymskiego wal- czyły ze Szwedami o strategicznie ważną ufortyfikowaną przeprawę przez Odrę we Frankfurcie. Wojska szwedzkie odniosły zwycięstwo po dwudniowym oblężeniu i mogły teraz posuwać się dalej w kierunku środkowych i połud- niowych Niemiec. Wojna siedmioletnia ( 1756 - 1763 ) W trakcie wojny siedmioletniej wojska pruskie walczyły z oddziałami cesar- skiej monarchii Habsburgów. Po trak- tatach pokojowych w Paryżu Prusy stały się piątą potęgą europejską. Wojna przyniosła kolejne komplikacje dla życia gospodarczego w regionie. Wysokie obowiązkowe daniny spo- wolniły ożywienie gospodarcze, które rozpoczęło się wraz z osuszeniem mokradeł nad Odrą. Dziś liczne pomniki upamiętniają dawne konflikty zbrojne. Bitwa pod Sarbinowem [Zorndorf] Po zajęciu Prus Wschodnich przez armię rosyjską w styczniu 1758 r., siły te posuwały się coraz dalej w kie- runku Berlina. 25 sierpnia 1758 r. wojska pruskie pod dowództwem króla Fryderyka II i główna armia rosyjska pod dowództwem Wilhelma von Fermora starły się pod Sarbino- wem w Nowej Marchii. Bitwa zakończyła się zwycięstwem Prus, co skutecznie zapobiegło dal- szemu postępowi wojsk rosyjskich w głąb Marchii Brandenburskiej. Od 1826 r. ofiary bitwy upamiętnia pamiąt- kowy obelisk na tzw. wzgórzu Fry- Marchii Łużyckiej Hodona, zabez- pieczając tym samym zachodnią granicę Polski. Od 1972 roku te historyczne wydarze- nia upamiętnia 18 -metrowy i 300 -to- nowy orzeł na Górze Czcibora. Wojna trzydziestoletnia ( 1618 - 1648 ) Wojna trzydziestoletnia rozpoczęła się w 1618 r. jako wojna czysto religij- na i zakończyła się 30 lat później w deryka w pobliżu Sarbinowa. Od 1826 r. ofiary bitwy upamiętnia pamiątkowy obelisk na tzw. wzgórzu Fryderyka w pobliżu Sarbinowa. Bitwa pod Kijami [Kay] Dnia 23 lipca 1759 r. wojska pruskie stoczyły bitwę z armią rosyjską. Pru- sacy przegrali z powodu niekorzystnej pozycji i o zmroku wycofali się za Odrę. Rosyjskie oddziały miały teraz łatwe zadanie. Wraz z oddziałami armii austriackiej, które w międzycza- sie nadciągnęły, wojska ruszyły w kierunku Frankfurtu nad Odrą. Bitwa pod Kunowicami [Kunersdorf] W kolejnej bitwie pod Kunowicami 12 sierpnia 1759 roku wojska rosyjsko- austriackie odniosły zwycięstwo nad armią pruską. Fryderyk II stracił ponad 40 procent swoich żołnierzy - 19 000 z nich było zabitych lub rannych. Berlin był teraz w zasięgu sił wroga. Te jednak zawróciły do Saksonii i na Śląsk. Największa porażka armii pruskiej w tym czasie nie miała zatem wpływu na wynik wojny. Wzgórze i pomnik w Cedyni E 124 , dwa kilometry za przejściem granicznym Historyczne bitwy w regionie nad Odrą i Wartą Region nad Odrą i Wartą jako arena słynnych konfliktów zbrojnych między Habsburgami, Polakami, Szwedami, Prusakami i Rosjanami. 28